อาหารในวรรณคดีไทย

กาพย์เห่เรือชมเครื่องคาวหวาน(และว่าด้วยงานนักขัตฤกษ์) เป็นกาพย์เห่เรือที่พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย (รัชกาลที่ 2) ทรงพระราชนิพนธ์ไว้ ซึ่งพรรณนาเกี่ยวกับอาหารคาวหวานในวัง โดยใช้การบรรยายเนื้อหาเยี่ยงนิราศ คือการรำพึงรำพันถึงสมเด็จพระศรีสุริเยนทราบรมราชินี โดยนำเอาชื่ออาหาร ลักษณะ ส่วนประกอบ หรือความสัมพันธ์มาเชื่อมโยงเข้ากับการรำพึงรำพันนั้น นอกจากนี้ กาพย์เห่ชมเครื่องคาวหวาน ยังเป็นวรรณคดีที่มุ่งเน้นความงดงามไพเราะของวรรณคดีเหนือสิ่งอื่นใด มีการใช้โวหารและภาษาที่สละสลวย ตลอดจนการอุปมาเพื่อสื่อถึงรสชาติและฝีมือในการปรุงอาหารของนางอันเป็นที่รัก และการนำชื่ออาหารซึ่งสื่อถึงความในพระราชหฤทัยของพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยในความสุขจากการใกล้ชิดหรือโศกเศร้าจากการพรากจากนางอันเป็นที่รักได้อย่างกลมกลืน ชื่ออาหารหลายชนิดในกาพย์เห่ชมเครื่องคาวหวาน เป็นอาหารโบราณที่หารับประทานได้ยาก เนื่องจากมีวิธีการปรุงที่ยาก และต้องใช้ความประณีตในการทำเป็นอย่างมาก เช่นหรุ่ม ล่าเตียง เป็นต้น ซึ่งจากวรรณคดีเรื่องนี้ก็ทำให้มีผู้นำอาหารโบราณหลายชนิดมารื้อฟื้นฝึกปรุงใหม่กันอีกด้วย
อาหารในกาพย์เห่ชมเครื่องคาวหวาน
1.แกงมัสมั่น
2.ยำใหญ่
3.ตับเหล็กลวก
4.หมูแนม
5.ก้อยกุ้ง
6.แกงเทโพเนื้อ
7.แกงขม
8.อ่อม
9.ข้าวหมกไก่, ข้าวหุงเครื่องเทศ(ใส่ลูกเอ็น คือลูกเฮ็ลหรือลูกกระวาน)
10.แกงคั่วส้มใส่ระกำ
11.พล่าเนื้อ
12.ล่าเตียง
13.หรุ่ม
14.รังนก
15.ไตปลา
16.แสร้งว่า
17.น้ำยา
18.หมูป่าต้ม
ผักในกาพย์เห่ชมเครื่องคาวหวาน
1.ใบโศก
2.ผักโฉม
3.ผักหวาน

วิกิซอร์ซ มีข้อมูลต้นฉบับเกี่ยวกับ:กาพย์เห่เรือชมเครื่องคาวหวานและงานนักขัตฤกษ์